Νέα έκδοση και κυκλοφορία βιβλίου από το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης
Με μεγάλη μας χαρά τις τελευταίες ημέρες ολοκληρώθηκε η διαδικασία έκδοσης του βιβλίου με τίτλο το Ήμερολόγιον των ἐπικτρατούντων ἀνέμων και συμβάντων ἐν τῇ περιφερείᾳ τοῦ λιμεναρχείου Χανίων ἀπό 1ης Ἰανουαρίου 1899 ἕως τέλος Δεκεμβρίου 1914, το οποίο ήδη κυκλοφορεί στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Το πρωτότυπο ημερολόγιο με καθημερινή καταγραφή από τον κεντρικό λιμενάρχη Χανίων, αρχικά και στη συνέχεια Κρήτης Γεώργιο Κουρκούτη, αποτελεί μέρος της συλλογής του Μουσείου μας και εκτίθεται στον χώρο, που είναι αφιερωμένος για την Κρητική Πολιτεία (1898-1913). Στην προσπάθεια έκδοσης του ημερολογίου έχει πραγματοποιηθεί απόδοση του πρωτοτύπου κειμένου από την απλή καθαρεύουσα σε καθομιλουμένη δημοτική για την διευκόλυνση της ανάγνωσης, ιδίως των δυσνόητων σημείων. Εκδόθηκε σε 500 αριθμημένα αντίτυπα, είναι πολυτελούς έκδοσης μεγάλων διαστάσεων (30Χ40 εκ.) 500 σελίδων.
Λαμβάνοντας υπόψη τους βασικούς στόχους του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης για την προβολή και τη διατήρηση της Ναυτικής Παράδοσης και της Τοπικής μας Ιστορίας, με ιδιαίτερη τιμή και χαρά δεχθήκαμε το 2014 τη σημαντική Δωρεά του Ημερολογίου αυτού από την αείμνηστη Στέλλα Κουρκούτη-Lewis, εγγονή του Γ. Κουρκούτη. Από τότε ξεκίνησε ένας αληθινός αγώνας δρόμου. Πρώτη στάση ήταν το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο για να πραγματοποιηθεί η συντήρησή του. Στη συνέχεια, το ημερολόγιο στάλθηκε στην Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, ώστε να ψηφιοποιηθεί σε υψηλή ανάλυση και να αξιοποιηθεί αναλόγως.
Ο Γ. Κουρκούτης ανέλαβε καθήκοντα Λιμενάρχη και ξεκίνησε την καθημερινή καταγραφή την 1η Ιανουαρίου του 1899, ενώ το Ημερολόγιο τηρείται μέχρι το 1914. Ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα σε διάστημα μικρότερο του ενός μήνα από την έλευση του Πρίγκιπα Γεωργίου (9 Δεκεμβρίου 1898) και την ανάληψη των καθηκόντων του ως Ύπατου Αρμοστή και Εντολοδόχου των Μεγάλων Δυνάμεων. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών της νεοσύστατης Κρητικής Πολιτείας, ένα από τα πρώτα μελήματα του Γεωργίου ήταν και η τοποθέτηση Λιμενάρχη στο Λιμεναρχείο Χανίων, αλλά με αρμοδιότητες, όπως φαίνεται από το Ημερολόγιο και σε όλη την Κρήτη.
Στην προσπάθεια έκδοσης του Ημερολογίου έχει πραγματοποιηθεί απόδοση του πρωτότυπου κειμένου από την απλή «καθαρεύουσα» σε καθομιλουμένη δημοτική και γι’ αυτόν τον λόγο δεν προτιμήθηκε το πολυτονικό σύστημα γραφής.
Το ημερολόγιο του λιμενάρχου Χανίων συμβαδίζει χρονικά με την ύπαρξη της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας (1898-1913) και αναμφισβήτητα αποτελεί εκτός των άλλων ένα σημαντικότατο ιστορικό τεκμήριο των γεγονότων, που μεσολάβησαν μέχρι την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου του 1913, όταν και υψώθηκε η Ελληνική Σημαία στο Φρούριο του “Φιρκά” και επισφραγίστηκε η Ένωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα.
Ενδεικτικά παρατίθενται αποσπάσματα από το Ημερολόγιο:
1913, Μάρτιος, Κυρ. 24, ΝΑ: Μὲ δύναμιν μετρίαν. Εἰς τὰς 51/2 π.μ. κατὰ διαταγὴν τοῦ Γεν. Διοικητοῦ Στεφάνου Δραγούμη μετέβημεν μετ’ αὐτοῦ εἰς τὴν νησίδα Σούδας, ὅπου ἐτοποθέτησε τεμάχιον μαρμάρου ἐπιγραφόμενον ὡς ἑξῆς: «Ἐπὶ Βασιλέως Γεωργίου Α΄ ἐνταῦθα τὴν 1ην Φεβρουαρίου 1913, ἀπετινάχθη τὸ τελευταῖον λείψανον τῆς Τουρκικῆς Κυριαρχίας, ἀγωνίας ἔτη 267, μῆνες 7 καὶ ἡμέραι 7».
«1913, Δεκέμβριος, Κυρ. 1, B: Μὲ δύναμιν μικράν. Εἰς τὰς 81/2 π.μ. ἀνεφάνη ὁ Ἑλλην. Στόλος ἀποτελούμενος ἀπὸ θωρηκτὰ «Ἀβέρωφ», «Σπέτσαι» καὶ ἀντιτορπιλικά Ἱέραξ καὶ Πάνθηρ. Εἰς τὰς 9 ἠγκυροβόλησαν ἔξωθεν τῶν Χανίων ἐπιβαίνοντος τῆς Α.Μ. τοῦ Βασιλέως Κωνσταντίνου συνοδευομένου ὑπὸ τοῦ διαδόχου Γεωργίου καὶ Πρίγκιπος Ἀλεξάνδρου μετὰ τοῦ κ. Προέδρου τῆς Κυβερνήσεως Ἐλευθερ. Βενιζέλου, τοῦ Προεδρείου τῆς Βουλής καὶ τοῦ Ἀντιναυάρχου Π. Κουντουριώτη… Μετὰ τὴν δοξολογίαν μετέβημεν εἰς τὸν Τοπ-Χανᾶ εἰς θέσιν Φιρκᾶ, ὅπου εἶχε κανονισθῇ ἡ ἀνύψωσις τῆς Ἑλληνικῆς σημαίας, ὡς παράδειγμα ὅτι ἔγινε ἐπὶ τέλους ἡ προσάρτησις τῆς Κρήτης μετὰ τῆς μητρὸς Ἑλλάδος».
Ευελπιστούμε ότι η παρούσα έκδοση θα τύχει ανάλογης ανταπόκρισης και θα αποτελέσει ένα σημαντικότατο ιστορικό τεκμήριο σε μελέτες ερευνητών ποικίλου ενδιαφέροντος. Εκτός από τα ιστορικά γεγονότα, που περιγράφονται, σε όλο το χρονικό φάσμα της Κρητικής Πολιτείας, παρέχονται καθημερινές πληροφορίες για τις καιρικές συνθήκες των Χανίων και κατά περίπτωση άλλων περιοχών της Κρήτης, όταν μετέβαινε σε αυτές ο Λιμενάρχης για υπηρεσιακούς λόγους. Τέλος, γίνονται αναφορές σε τουλάχιστον 80 ναυάγια, που έλαβαν χώρα σε όλη την περιφέρεια της νήσου.
Το Ημερολόγιο αυτό δεν θα μπορούσε να εκδοθεί με αυτό τον τρόπο εάν δεν είχαμε βασικούς συμπαραστάτες, τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής – Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, την Περιφέρεια Κρήτης, τη MOTOR OIL και τις Μινωικές Γραμμές (MINOAN LINES).
Από τη συντακτική ομάδα του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης
